TR EN AR FA
 
İnternet sitemizde yer alan yayınlar, düşünce yazıları niteliğinde olup yazarların ele aldıkları konu hakkındaki bireysel görüşlerini yansıtmaktadır; düşünce ve ifade özgürlüğüne inanan bir Büro olarak her türlü fikre saygı ve dile getirilmelerinden memnuniyet duyuyoruz. Sitemizdeki yazı ve makalelerde yer alan bilgileri spesifik bir hukuki uyuşmazlığa uygulamadan önce mutlaka bir Avukata danışmanızı tavsiye ederiz.

5651 SAYILI KANUN KAPSAMINDA SOSYAL MEDYA REKLAM YASAĞI

5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun (“Kanun”) ile Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı “sosyal ağ sağlayıcı”ları hakkında 01/10/2021 itibariyle birtakım yeni yükümlülükler getirilmiştir. Bir yükümlülükler silsilesi olarak tanımlanabilecek bu yeniliklerden gündelik hayatımıza doğrudan etkileri olabilecek bir takım hususlar hakkında sizleri kısaca bilgilendirmek isteriz.

Sosyal ağ sağlayıcıları veya günlük hayatta kullandığımız adıyla “sosyal medya” platformlarının uymakla yükümlü oldukları ilk değişiklik Kanunun Ek 4’ncü maddesinde geçtiği üzere; yetkili en az bir gerçek veya tüzel kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemektir. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (“BTK”), Erişim Sağlayıcıları Birliği ve mahkemeler gibi adli veya idari makamlarca gönderilecek tebligat, bildirim veya taleplerin gereğinin yerine getirilmesi amacı ile getirilen bu düzenleme büyük tartışmaları beraberinde getirmiştir. Kanunun yükümlülüklere uymayan sosyal medya platformlarına karşı Kanun kademeli bir takım yaptırım öngörmüştür.

1 Ekim 2020 itibarıyla yürürlüğe giren kanun ile sosyal medya platformlarına, temsilci belirleme ve bildirme yükümlülükleri için 2 Kasım 2020'ye kadar süre tanınmıştı. Kanuna uygun hareket ederek temsilci belirleyen ilk sosyal medya platformu Video Kontakte (VK) olmuştur. Temsilci bildiriminde bulunmayan Facebook, Instagram, Twitter, Periscope, YouTube (Google), TikTok, Pinterest, LinkedIn ve Dailymotion şirketlerine ise BTK tarafından onar milyon lira ceza ve 30 gün daha süre tanındı ancak söz konusu sosyal medya platformları Türkiye'de herhangi bir temsilci atamayınca bu defa otuzar milyon lira idari para cezası kesildi.

Temsilci atayacağı hakkında açıklama yapan sosyal medya platformlarına TikTok, Google, Dailymotion ve Linkedin’in de dâhil olması ile sayının artmasına rağmen, Facebook, Twitter, Periscope ve Pinterest gibi şirketler tarafından bu konuda henüz bir adım atılmış değil. İkinci kez verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içinde de bu yükümlülük uygulanmazsa ilgili sosyal medya şirketine reklam verilmesi yasaklanacak ve bu kapsamda para transferi de yapılamayacak. Reklam yasağının ardından hâlâ temsilci atamayı kabul etmeyen şirketler için bir sonraki yaptırım, reklam yasağından itibaren geçerli olmak üzere 3 ay sonra internet trafiği bant genişliğinin %50 oranında daraltılması olacak. Başvurunun kabulüne ilişkin hâkim kararının uygulanmasından itibaren 30 gün içinde yine gerekli şartlar sağlanmazsa BTK Başkanı, sosyal ağ sağlayıcının bant genişliğinin bu kez %90’a kadar daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilecek.

Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan’ın Twitter üzerinden paylaşmış olduğu üzere, sosyal medya platformlarına getirilen yükümlüklerin dördüncü basamağı olan “reklam yasağı” 19 Ocak 2021 tarihinde başlayacaktır. Verilen reklam yasağı kararının, 19 Ocak tarihli Resmi Gazete'de yayımlanması bekleniyor. Reklam yasağı kararının uygulanmasıyla birlikte Türkiye’de vergi mükellefi olan şirket ve kişilerin, bahsi geçen sosyal ağ sağlayıcılarına reklam vermesi yasaklanacaktır. Yasak kapsamında yeni sözleşme kurulamayacak ve buna ilişkin para transferi yapılamayacak. Buna karşılık hali hazırda kurulu reklam sözleşmelerine ilişkin olarak yapılması gerekli para transferleri hakkında mevzuatta açık bir hüküm bulunmamaktadır.

Ülkemizde, sosyal medya yasası olarak bilinen bu düzenleme ile sosyal medya platformlarına uygulanacak yaptırımlar arasında yer alan reklam yasağı ve bant genişliğinin azaltılması henüz uygulanmaya başlanmamıştır. Ancak sosyal medyanın hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline geldiği ve Covid-19 salgın hastalığının etkisi ile dijital reklamcılığın giderek arttığı şu günlerde bu yaptırımların hem şirketler hem de toplumumuz üzerinde nasıl bir etki doğuracağı büyük bir merak konusudur. Reklam yasağının 19 Ocak tarihli Resmi Gazete’de yayınlanması ile bu tarihten önce yapılan sözleşmeler, birden hukuka aykırı sözleşme olma ile karşı karşıya kalacaktır. Günümüzde sokağınızda yer alan butiğin bile sosyal medyaya reklam verdiği düşünüldüğünde yeni düzenlemenin reklam verenleri nasıl etkileyeceği, düzenlemeye rağmen reklam verilmeye devam edilip edilmeyeceğini birlikte gözlemleyeceğiz. Bant genişliğinin azaltılması yaptırımı ile reklamları görecek kişiler azalacağı düşünüldüğünde, reklam verenlerin uğrayacakları zararları tazmin etmek istemeleri akla ilk gelen sonuçlardan birisidir. Bu yaptırım uygulandığında işletmeler harcadıkları paranın karşılığını sosyal medya platformlarının eylemleri nedeniyle alamayacaklardır.

Yabancı sosyal medya platformlarına uygulanacak cezaların dahi bakanlık yetkilileri tarafından bizzat söz konusu platformlarda paylaşıldığı düşünüldüğünde, getirilen ek yükümlülüklerin yeterince hukuki belirliliğe sahip olmadığını ve fiili ve teknik altyapı olmaksızın uygulanmaya başladığını söylemek yanlış olmayacaktır.

Yaptırımların tamamının uygulanması halinde nasıl bir sonuç ile karşılaşılacağı, karşılaşılan sonuç hakkında toplumun tepkisi ve yaptırımlardan geriye dönüş olup olmayacağı şimdilik belirsizliğini korumaktadır. Sadece devlet ile sosyal medya platformları arasında değil, reklam veren kişiler ile sosyal medya platformları arasında da uyuşmazlığa neden olabilecek düzenlemedeki hukuki belirsizliklerin bir an önce giderilmesi son derece önemlidir.

Sosyal medya yasası ve yükümlülüklerinden birisi olan reklam yasağı hakkında herhangi bir sorunuz olması halinde yanıtlamaktan memnuniyet duyarız. 18/01/2020

Saygılarımızla,

ESİS HUKUK BÜROSU

Yol Tarifi